ΝΑ ΣΥΓΚΡΟΤΗΘΕΙ ΩΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΚΙΝΗΜΑ ΤΟ ΟΧΙ ΤΟΥ ΔΗΜΟΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ

(Τετ. 22/7/15 - 22:10)

Της ΕΛΕΝΗΣ ΠΟΡΤΑΛΙΟΥ*  

1. Η συζήτηση για το πώς προχωράμε ύστερα από μια συντριπτική ήττα/συνθηκολόγηση της κυβέρνησης με τους δανειστές δεν μπορεί να γίνει ουσιαστική αν δεν θέσει στο επίκεντρο του προβληματισμού το πρόσφατο συντριπτικό ΟΧΙ της αντιμνημονιακής κοινωνικής πλειοψηφίας. Οι λαϊκές τάξεις και τα τμήματα της μεσαίας τάξης που η κρίση πλήττει βάναυσα, με κυρίαρχη συμμετοχή της νεολαίας, αποτελούν μια de facto κοινωνική σύνθεση, η οποία πρέπει να πρωταγωνιστήσει στις εξελίξεις.

Δεν είναι ούτε η ΡΙΖΑ (Ρι­ζο­σπα­στι­κή Αρι­στε­ρά), πολύ πε­ρισ­σό­τε­ρο ο ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ ο οποί­ος τελεί υπό το κρά­τος μιας ανυ­πέρ­βλη­της αντί­φα­σης, ούτε οι ορ­γα­νώ­σεις της αντι­κα­πι­τα­λι­στι­κής Αρι­στε­ράς οι οποί­ες υπο­στή­ρι­ζαν πάντα την έξοδο από την Ευ­ρω­ζώ­νη, ούτε καν η συ­νερ­γα­σία όλων αυτών, που θα εκ­προ­σω­πή­σει το ΟΧΙ.

Το ζη­τού­με­νο είναι να θέ­σου­με εαυ­τούς και αλ­λή­λους στην υπη­ρε­σία της συ­γκρό­τη­σης της με­γά­λης κοι­νω­νι­κής συμ­μα­χί­ας με στόχο α. την απε­λευ­θέ­ρω­ση από το μνη­μό­νιο μέσω της εξό­δου από την Ευ­ρω­ζώ­νη β. τη συμ­με­το­χή των λαϊ­κών τά­ξε­ων ως πα­ρα­γω­γών του κοι­νω­νι­κού πλού­του στην πα­ρα­γω­γι­κή και κοι­νω­νι­κή ανα­συ­γκρό­τη­ση της χώρας.

2. Ο ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ είχε αρι­στε­ρές θέ­σεις, αλλά μόνο στα χαρ­τιά. Θέ­σεις που κα­θη­σύ­χα­ζαν τους δια­φω­νού­ντες, θέ­σεις-υπο­σχέ­σεις στο λαό για να ψη­φί­σει τον ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ, αλλά θέ­σεις ανέ­φι­κτο να πραγ­μα­το­ποι­η­θούν. Γιατί η σύ­γκρου­ση με τη σκλη­ρά νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρη κα­πι­τα­λι­στι­κή και ιμπε­ρια­λι­στι­κή Ευ­ρώ­πη δεν είναι ένας πε­ρί­πα­τος στους «θε­σμούς» της Ευ­ρω­παϊ­κής Ένω­σης και της Ευ­ρω­ζώ­νης. Έθετα στα­θε­ρά και δη­μό­σια στον ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ την ανά­γκη να ακο­λου­θή­σου­με έναν άλλο δρόμο που θα επέ­τρε­πε να δώ­σου­με, αν όχι να κερ­δί­σου­με, τη σύ­γκρου­ση με τους δα­νει­στές. Αυτός ο δρό­μος προ­ϋ­πέ­θε­τε plan A και plan B, όχι ως γε­νι­κή δια­κή­ρυ­ξη αλλά ως συλ­λο­γι­κό σχέ­διο του όλου ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ και ως βάση συν­δια­μόρ­φω­σης με τις λαϊ­κές τά­ξεις, ώστε η μάχη να δοθεί με τη δική τους απο­δο­χή, τη δική τους εμπλο­κή, τη δική τους πρω­το­βου­λία.

3. Ο ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ δεν ήταν δη­μο­κρα­τι­κό κόμμα. Υπήρ­χαν τά­σεις με εσω­τε­ρι­κή λει­τουρ­γία και αδια­φα­νές κέ­ντρο γύρω από τον πρό­ε­δρο και τις ομά­δες που συ­νέ­πλε­αν άκρι­τα, το οποίο δη­μιουρ­γού­σε διαρ­κώς τε­τε­λε­σμέ­να. Τα μέλη λει­τουρ­γού­σαν μέσω της δια­με­σο­λά­βη­σης ηγε­τι­κών στε­λε­χών τα οποία συχνά ανα­λάμ­βα­ναν την επί­λυ­ση των δια­φο­ρών και τους συμ­βι­βα­σμούς σε άτυ­πες συν­θέ­σεις. Αυτό δεν υπέ­σκα­πτε μόνο τη δη­μο­κρα­τι­κή και δη­μιουρ­γι­κή συμ­με­το­χή των μελών, αλλά και την κοι­νω­νι­κή δράση και το ου­σια­στι­κό άνοιγ­μα στην κοι­νω­νία. Σύ­ντρο­φοι και συ­ντρό­φισ­σες που ξε­περ­νού­σαν τον εαυτό τους από τη μία, αδρα­νή μέ­λη-ψη­φο­φό­ροι από την άλλη.

Τα πα­ρα­πά­νω δεν ση­μαί­νουν ότι οι ευ­θύ­νες για τη ση­με­ρι­νή κα­τά­στα­ση αφο­ρούν εξί­σου όλους/ες. Το κόμμα οδη­γή­θη­κε από το προ­ε­δρι­κό κέ­ντρο στη συν­θη­κο­λό­γη­ση με τους δα­νει­στές, μέσα από την πε­ρι­θω­ριο­ποί­η­ση των δια­φω­νού­ντων –τά­σε­ων και μελών– ως συ­ντρό­φων δεύ­τε­ρης κα­τη­γο­ρί­ας. Σε κάθε πε­ρί­πτω­ση, αυτά τα κλει­στά εσω­τε­ρι­κά συ­στή­μα­τα δεν επέ­τρε­ψαν ποτέ να συ­ζη­τη­θεί με ει­λι­κρί­νεια το μέ­γε­θος του εγ­χει­ρή­μα­τος που εί­χα­με δια­κη­ρύ­ξει και να δοθεί η σύ­γκρου­ση με όλο το πο­λυ­πλη­θές, μά­χι­μο αν­θρώ­πι­νο δυ­να­μι­κό εντός και εκτός ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ.

4. Στον ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ υπήρ­χαν δια­δο­χι­κές εκτρο­πές από τη νο­μι­μό­τη­τα και τη δη­μο­κρα­τία: οι λί­στες εκλο­γής των ορ­γά­νων με κρι­τή­ριο τους συ­σχε­τι­σμούς - όχι με αμε­ρο­λη­ψία, η –και θε­σμι­κή– πα­ντο­δυ­να­μία του προ­έ­δρου/αρ­χη­γού, η προ­σχη­μα­τι­κή δια­μόρ­φω­ση θέ­σε­ων, η απα­ξί­ω­ση της λει­τουρ­γί­ας των τμη­μά­των, η ανα­τρο­πή της από­φα­σης για την Το­πι­κή Αυ­το­διοί­κη­ση που προ­έ­βλε­πε τη συμ­με­το­χή των (αυ­το­διοι­κού­με­νων) το­πι­κών κοι­νω­νιών - πα­ρα­γω­γών και κι­νη­μά­των, η διαρ­κής πα­ρα­βί­α­ση του κα­τα­στα­τι­κού, η διαρ­κής διο­λί­σθη­ση στην έντα­ξη στο κόμμα και αρ­γό­τε­ρα στο κυ­βερ­νη­τι­κό σύ­στη­μα, μέσα από πε­λα­τεια­κές σχέ­σεις, απο­λύ­τως αδια­φα­νώς και ανα­ξιο­κρα­τι­κά, αν­θρώ­πων του πα­λαιού διε­φθαρ­μέ­νου κα­θε­στώ­τος, ενώ η κοι­νω­νία δια­θέ­τει σε κάθε πε­ρί­πτω­ση ένα τε­ρά­στιο πα­ρα­γω­γι­κό και ηθικό δυ­να­μι­κό. Τέλος υπήρ­χαν τα κατά συν­θή­κην ψεύδη. Για πα­ρά­δειγ­μα, ο πρό­ε­δρος δια­κή­ρυ­ξε λίγες μέρες πριν από τις εκλο­γές την κα­τάρ­γη­ση του ΤΑΙ­ΠΕΔ, ενώ λίγες μέρες μετά τη νέα δια­κυ­βέρ­νη­ση επι­χει­ρή­θη­κε να υπα­χθούν σχε­δόν όλα τα πε­ριου­σια­κά στοι­χεία του κρά­τους στο ΤΑΙ­ΠΕΔ.

5. Θέλω να πω με αυτά που εξι­στο­ρώ ότι δεν μπο­ρεί να εγκλω­βι­στού­με σε μια δια­μά­χη εντός ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ με τους όρους που γι­νό­ταν στο πα­ρελ­θόν και έχουν χρε­ο­κο­πή­σει. Η συ­ζή­τη­ση για το πώς φτά­σα­με ως εδώ και πώς πρέ­πει ο κα­θέ­νας και η κα­θε­μία να πο­ρευ­τεί στο μέλ­λον είναι μια ανα­γκαία δη­μο­κρα­τι­κή δια­δι­κα­σία. Αλλά αυτή δεν θα λύσει την αντί­φα­ση με­τα­ξύ αντι­τι­θέ­με­νων στο μνη­μό­νιο και μνη­μο­νια­κής κυ­βέρ­νη­σης. Ίσως μας επι­τρέ­ψει να ξε­δια­λύ­νου­με δυ­να­τό­τη­τες και επι­θυ­μί­ες για το μέλ­λον.

6. Ο κό­σμος του ΟΧΙ θα βρε­θεί απέ­να­ντι σε δύ­σκο­λα προ­βλή­μα­τα και δι­λήμ­μα­τα. Πρό­κει­ται για μια κοι­νω­νι­κή συμ­μα­χία στην οποία δεν έχουν όλοι ταυ­τό­ση­μες ανά­γκες και δεν θα υπο­στούν στον ίδιο βαθμό τις συ­νέ­πειες του τρί­του μνη­μο­νί­ου. Ξέ­ρου­με ότι οι υλι­κές συν­θή­κες της αν­θρώ­πι­νης ζωής απο­τε­λούν την αρχή δια­μόρ­φω­σης της συ­νεί­δη­σης και ταυ­τό­χρο­να ότι, σε στιγ­μές που οι άν­θρω­ποι κα­λού­νται να πουν το με­γά­λο ΟΧΙ, πραγ­μα­το­ποιεί­ται μια υπέρ­βα­ση η οποία επι­βε­βαιώ­νει τη δυ­να­τό­τη­τα να εί­μα­στε ελεύ­θε­ροι. Γι’ αυτό χρειά­ζε­ται να εκ­πο­νη­θεί συλ­λο­γι­κά με τα ήδη υπάρ­χο­ντα διά­σπαρ­τα στοι­χεία και με­λέ­τες και να γίνει κοινό κτήμα το σχέ­διο εξό­δου από την Ευ­ρω­ζώ­νη ως σχέ­διο της με­γά­λης κοι­νω­νι­κής πλειο­ψη­φί­ας αλλά και ως επι­λο­γή που απα­ντά στα μεί­ζο­να δια­κυ­βεύ­μα­τα της δη­μο­κρα­τί­ας, της εθνι­κής και λαϊ­κής κυ­ριαρ­χί­ας, της αν­θρώ­πι­νης αξιο­πρέ­πειας.

7. Δεν γνω­ρί­ζω αν μπο­ρού­με να κερ­δί­σου­με τον χα­μέ­νο χρόνο, αν ο Σί­συ­φος αυτήν τη φορά θα κου­βα­λή­σει τη λύ­τρω­ση χωρίς να πέσει. Ξέρω όμως ότι, σε αντί­θε­ση με αυ­τούς που απα­ρά­δε­κτα και ανι­στό­ρη­τα επι­κα­λού­νται τον Λένιν και τους μπολ­σε­βί­κους, το ΕΑΜ και τον ΕΛΑΣ, ακόμα και τους Βιετ­κόνγκ, για να δώ­σουν ιστο­ρι­κές ανα­λο­γί­ες στη ση­με­ρι­νή άτα­κτη υπο­χώ­ρη­ση και να εξο­μοιω­θούν με τους ήρωες της ιστο­ρί­ας μας, εμείς μπο­ρού­με να έχου­με ανα­φο­ρά σ’ ένα ιστο­ρι­κό πα­ρά­δειγ­μα. Θέλω να πω για την επι­και­ρό­τη­τα της λαϊ­κής αντί­στα­σης, πρω­το­βου­λί­ας και αυ­το­θυ­σί­ας που πυ­ρο­δό­τη­σε η ίδρυ­ση του ΕΑΜ από το τότε σε κρίση ΚΚΕ και τις άλλες μι­κρές ορ­γα­νώ­σεις. Η απε­λευ­θέ­ρω­ση από τα δεσμά των μνη­μο­νί­ων μπο­ρεί να πραγ­μα­το­ποι­η­θεί μόνο ως έργο του με­γά­λου πο­λι­τι­κού και κοι­νω­νι­κού κι­νή­μα­τος του ΟΧΙ. Οι δυ­νά­μεις της Αρι­στε­ράς που δεν συμ­φι­λιώ­νο­νται με τη νέα κα­τά­στα­ση πρέ­πει να έχουν αυτό ως πρώτο στόχο.

*Η Ελένη Πορτάλιου είναι μέλος της Επιτροπής Αγώνα για το Μητροπολιτικό Πάρκο Ελληνικού