ΠΡΩΤΕΣ ΣΚΕΨΕΙΣ ΓΙΑ ΕΝΑΝ ΠΡΩΤΟ ΓΥΡΟ
Του ΣΤΑΘΗ ΚΟΥΒΕΛΑΚΗ
Τα αποτελέσματα του χθεσινού πρώτου γύρου των δημοτικών και περιφερειακών εκλογών πρέπει να αποτελέσουν αφορμή για ένανπροβληματισμό στην Αριστερά, και τούτο παρά τα ασφυκτικά περιθώρια που επιβάλλει η πιο κρίσιμη εκλογική βδομάδα των τελευταίων ετών. Τα αποτελέσματα αυτά αναδεικνύουν πράγματι ένα σύνθετο τοπίο, που δεν επιδέχεται απλουστεύσεις. Οπωσδήποτε οι αποτυχίες των νεοδημοκρατών υποψηφίων σε Αθήνα και Αττική έχουν εξαιρετική σημασία και δίνουν στίγμα ανατροπής και ελπίδας. Δεν μπορούν όμως να σβήσουν την αίσθηση ότι οι υποψήφιοι του συστήματος, του μνημονιακού μπλοκ άντεξαν, ακόμη και στις περιφερειακές εκλογές, που έχουν έναν πιο καθαρό πολιτικό χαρακτήρα και μικρότερο βαθμό εξάρτησης από το πλέγμα σχέσεων συναλλαγής που χαρακτηρίζει τις δημοτικές.
Αυτή η διαπίστωση έρχεται να μας θυμίσει μια βασική θέση της μαρξιστικής, ίσως απλά και οποιασδήποτε ρεαλιστικής, προσέγγισης της πολιτικής. Οτι δηλαδή οι σχέσεις εκπροσώπησης έχουνπολλαπλά επίπεδα, που δεν κινούνται πάντα (ίσως μάλιστα μόνον κατ’εξαίρεση) με συγχρονισμένο τρόπο. Κάτι που επίσης σημαίνει ότι απαιτείται μια ειδική παρέμβαση για να αλλάξει το καθένα από αυτά τα επίπεδα και να «συγχρονιστεί» με το πιο «προχωρημένο», δηλαδή με αυτό στο οποίο έχουν ήδη αποκρυσταλλωθεί ορισμένες τουλάχιστον από τις αναδυόμενες τάσεις της συγκυρίας. Εαν κάτι τέτοιο δεν συμβεί, και δεν υπάρχει καμιά εκ των προτέρων εγγύηση ότι θα συμβεί, τότε παγιώνεται για μια ολόκληρη περίοδο η κρισιακή κατάσταση του πολιτικού συστήματος και η υποβόσκουσα λαϊκή διαμαρτυρία δεν βρίσκει πολιτική έκφραση (ή μόνο σε ανεπαρκή βαθμό) ενώ διογκώνονται τα φαινόμενα της αποχής, της ρευστότητας κλπ. Με δυό λόγια, εάν δεν συμβεί κάτι τέτοιο τότε μπορεί να χαθεί μια ιστορική ευκαιρία.
Για να το πούμε διαφορετικά, η ανολοκλήρωτη αποτύπωση της λαϊκής οργής, της απελπισίας, της απόρριψης των μνημονιακών πολιτικών στις ειδικές συνθήκες αυτής της εκλογικής μάχης, παραπέμπει σε μια σειρά από βαθειές παραμέτρους της συγκυρίας που χρήζουν προσεκτικής ανάλυσης. Θα αρκεστούμε εδώ σε ορισμένες μόνο επισημάνσεις.
1. Οι παραδοσιακές/συστημικές σχέσεις εκπροσώπησης έχουν βαθειά διείσδυση στην "κοινωνία των πολιτών", πολύ μεγαλύτερη απ'ότι στην κεντρική πολιτική σκηνή (την "πολιτική κοινωνία" με τους όρους του Γκράμσι). Για να αλλάξει αυτό χρειάζεται αποφασιστικός "πόλεμος θέσων", διαρκής παρέμβαση στο βάθος του κοινωνικού ιστού, αντίστοιχη μορφή κομματικής και κοινωνικής οργάνωσης, και όχι επικοινωνιακοί χειρισμοί, εκλογικίστικη πλαδαρότητα και ευκαιριακά «ανοίγματα», που απλά αναπαράγουν το κυρίαρχο μοντέλο πολιτικής. Οταν παίζει σ'αυτό το γήπεδο, όταν νομίζει ότι οι τακτικισμοί και η απλή εκφορά ενός κεντρικού πολιτικού λόγου αρκούν για να αλλάξουν οι συσχετισμοί, τότε η Αριστερά είναι χαμένη από χέρι. Αντίθετα, όπως έδειξαν μια σειρά δήμοι, όπου επιχειρήθηκε σε βάθος χρόνου μια κινηματική και συσπειρωτική παρέμβαση τα αποτελέσματα στάθηκαν στο ύψος των προσδοκιών.
2. Τα ποσοστά της Χρυσής Αυγής, σε συνθήκες όπου η ηγεσία της βρίσκεται στη φυλακή και η φυσική της παρουσία έχει αισθητά περιοριστεί, αποτελούν ασφαλώς ένα από τα πλέον αξιοσημείωτα δεδομένα του πρώτου γύρου. Το 16% του Κασιδιάρη στην Αθήνα δεν είναι μεμονωμένο: στηρίζεται από το 11% του Παναγιώταρου στην Αττική και από ένα πανελλαδικό ποσοστό της τάξης του 8,2% στις περιφερειακές εκλογές. Κατέρρευσε πλήρως ο μύθος ενός «παραπλανημένου» εκλογικού σώματος, που υποτίθεται ότι δεν θα πρέπει να θεωρηθεί πως στηρίζει φασιστικές λύσεις. Ας το επαναλάβουμε λοιπόν για άλλη μια φορά. Αυτό που έδειξαν τα αποτελέσματα της προηγούμενης Κυριακής είναι ότι το νεοναζιστικό μόρφωμα, με τη συγκεκριμένη του πρακτική και ιδεολογία, συστατικό και απολύτως κεντρικό στοιχείο της οποίας είναι η βία, έχει πλέον εδραιωθεί ως "αντισυστημική" δύναμη σε υπολογίσιμα κοινωνικά στρώματα και ότι οι διώξεις που έχει υποστεί λειτούργησαν ως επικύρωση αυτού του ρόλου. Αν και δεν συνηθίζω να αναφέρομαι σε δικά μου κείμενα, ας μου επιτραπεί να πω ότι δυστυχώς επιβεβαιώνονται πλήρως οι εκτιμήσεις μου πάνω στο θέμα που είχα διατυπώσει σε κείμενο του προηγούμενου Γενάρη "Οι πικροί καρποί του συνταγματικού τόξου" [1].
3. Σε ότι αφορά την Αριστερά τώρα, και άσχετα από τα αποτελέσματα των επερχόμενων ευρωεκλογών, που ασφαλώς θα δώσουν διαφορετική – και ευνοϊκότερη για τον ΣΥΡΙΖΑ – εικόνα, τα αποτελέσματα επιβεβαίωσαν αυτό που ήδη έδειξαν διαδικασίες σε κοινωνικούς χώρους (συνδικάτα,φοιτητικές εκλογές). Δηλαδή ότι άλλοι οι εκλογικοί συσχετισμοί εντός της Αριστεράς στο κεντρικό εκλογικό επίπεδο και άλλο στην κοινωνία, στο κίνημα, στο επίπεδο του "πόλεμου θέσεων". Ας αναφέρουμε εδώ ενδεικτικά ότι μια πρώτη συγκεντρωτική καταταγραφή των ποσοστών των περιφερειακών δίνει 18% στον ΣΥΡΙΖΑ, 9% στο ΚΚΕ και 2,3% στην ΑΝΤΑΡΣΥΑ. Αυτό σημαίνει επίσης ότι η ανάγκη ενότητας της Αριστεράς παραμένει κεντρικό επίδικο της συγκυρίας, σε πείσμα των όσων λέει η ηγεσία του ΚΚΕ αλλά και όσων πετάν τη μπάλλα αλλού και αναζητούν στηρίγματα στα ρετάλια του χρεωκοπημένου πολιτικού προσωπικού ή σε άνευ αρχών συμμαχίες. Για όσους βλέπουν την εκλογική νίκη και την αριστερή κυβέρνηση ως μέσο για την αλλαγή της κοινωνίας και όχι ως αυτοσκοπό, η επιμονή στην αριστερή ενωτική απεύθυνση, στην κατεύθυνση της υπέρβασης των σεκταρισμών και των αγκυλώσεων, πρωτ’άπ’όλα στο έδαφος της κοινής δράσης, αποτελεί ζωτικής σημασίας προϋπόθεση για την αλλαγή του ταξικού συσχετισμού και του πολιτικού τοπίου.
Για την πορεία του εγχειρήματος της αντιμνημονιακής ανατροπής, η εβδομάδα που άρχισε είναι από τις κρισιμότερες. Η καταβύθιση της συγκυβέρνησης, η έκταση του προβαδίσματος του ΣΥΡΙΖΑ είναι οι καθοριστικοί δείκτες που θα κρίνουν την αναμέτρηση και θα ανοίξουν το δρόμο στην λαϊκή αντεπίθεση. Γιατί ακόμη και η λαμπρότερη εκλογική νίκη δεν μπορεί να είναι για μας η κατάληξη αλλά η αρχή ενός νέου γύρου σύγκρουσης και κινητοποίησης που θα κάνει πράξη το πρόταγμα της ανατροπής. Οπως μας έχει προειδοποιήσει προ πολλού και ο ποιητής, «για να γυρίσει ο ήλιος, θέλει δουλειά πολλή».
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
[1] Βλέπε www.redwire.gr/component/k2/itemlist/tag/Χρυσή Αυγή.html
Posts
