Πάει και ο εφησυχασμός. Μόλις πριν από μερικές ημέρες οι συντηρητικοί έλεγαν ότι τελικά η Ευρώπη είχε θέσει την κατάσταση υπό έλεγχο. Με την υπόσχεση της ΕΚΤ για αγορά ομολόγων προβληματικών κρατών εφόσον αυτό είναι απαραίτητο ηρέμισαν οι αγορές. Το μόνο που έπρεπε να κάνουν όλα αυτά τα χρεωμένα έθνη, σύμφωνα με αυτή την υπόθεση, ήταν να δεχτούν ακόμα μεγαλύτερη λιτότητα -ως όρο των δανείων της Κεντρικής Τράπεζας- και όλα θα πήγαιναν καλά.
Ωστόσο οι υποστηρικτές αυτής της άποψης ξέχασαν ότι στην υπόθεση εμπλέκονταν και άνθρωποι. Ξαφνικά η Ισπανία και η Ελλάδα βασανίζονται από τεράστιες διαδηλώσεις. Ο κόσμος αυτών των κρατών στην πραγματικότητα διακηρύσσουν ότι έφτασαν στα όριά τους. Με την ανεργία στα όρια της Μεγάλης Ύφεσης και με τους εργάτες της πάλαι ποτέ μεσαίας τάξης να ψάχνουν στα σκουπίδια για αναζήτηση τροφής η λιτότητα έχει ήδη πάει πολύ μακριά. Και αυτό σημαίνει ότι μπορεί στο τέλος να μην υπάρχει συμφωνία.
Πολλοί ισχυρίζονται ότι οι πολίτες της Ισπανίας και της Ελλάδας απλά καθυστερούν το αναπόφευκτο, διαδηλώνοντας εναντίων των θυσιών που στην πραγματικότητα πρέπει να γίνουν. Η αλήθεια όμως είναι ότι οι διαδηλωτές έχουν δίκιο. Η περισσότερη λιτότητα δεν εξυπηρετεί κανένα χρήσιμο σκοπό. Οι παράλογοι σε αυτή την υπόθεση είναι οι δήθεν σοβαροί πολιτικοί και οι αξιωματούχοι που ζητάνε όλο και περισσότερες θυσίες.
Σκεφτείτε τα δεινά της Ισπανίας. Ποιό είναι το πραγματικό οικονομικό πρόβλημα; Βασικά η Ισπανία ταλαιπωρείται από το hangover που προκάλεσε το σκάσιμο της φούσκας στην οικοδομή, η οποία είχε προκαλέσει οικονομική άνθηση και ανάπτυξη που έκανε την ισπανική βιομηχανίαμη ανταγωνιστική στην Ευρώπη. Όταν η φούσκα έσκασε η Ισπανία έμεινε με το δυσεπίλυτο πρόβλημα της βελτίωσης της ανταγωνιστικότητάς της. Μια επίπονη διαδικασία που χρειάζεται χρόνια. Αν η Ισπανία δεν φύγει από το ευρώ -ένα βήμα που δεν θέλει να κάνει κανείς- είναι καταδικασμένη σε πολλά χρόνια υψηλής ανεργίας.
Αυτή όμως η αναμφισβήτητα επίπονη διαδικασία μεγεθύνεται κατά πολύ από τις σκληρές περικοπές δαπανών, περικοπές που αναίτια προκαλούν πόνο μόνο και μόνο για να προκαλέσουν πόνο.
Καταρχάς η Ισπανία δεν βρέθηκε σε αυτή τη θέση εξαιτίας της διαφθοράς της κυβέρνησής της. Αντίθετα στις παραμονές της κρίσης η Ισπανία είχε στην πραγματικότητα δημοσιονομικό πλεόνασμα και μικρό χρέος. Τα μεγάλα ελλείμματα προέκυψαν όταν η οικονομία συρρικνώθηκε και μαζί της συρρικνώθηκαν και τα έσοδα, αλλά ακόμα κι έτσι, η Ισπανία δεν φαίνεται να έχει πολύ υψηλό χρέος.
Είναι αλήθεια ότι η Ισπανία έχει πλέον πρόβλημα δανεισμού για την χρηματοδότηση των ελλειμμάτων της, κυρίως εξαιτίας του φόβου που προκύπτει από τη γενικότερη κατάσταση της χώρας -αν μη τι άλλο με το φόβο της πολιτικής αναταραχής εξαιτίας την υψηλότατης ανεργίας. Και με το «ξύρισμα» μερικών ποσοστιαίων μονάδων από το έλλειμμα του προϋπολογισμού δεν πρόκειται να κατευνάσει αυτούς τους φόβους. Αντιθέτως η έρευνα του ΔΝΤ υποστηρίζει ότι η περικοπή δαπανών μειώνει σημαντικά την εμπιστοσύνη των επενδυτών εξαιτίας της επιτάχυνσης του ρυθμού της οικονομικής παρακμής.
Με άλλα λόγια τα απλά οικονομικά υποστηρίζουν ότι η Ισπανία δεν χρειάζεται περισσότερη λιτότητα. Δεν θα πρέπει να ξεκινήσει κανένα πάρτι και στην πραγματικότητα δεν υπάρχει άλλη εναλλακτική (αποκλείοντας την έξοδο από το ευρώ) πέραν μιας παρατεταμένης δύσκολης περιόδου αλλά οι άγριες περικοπές στις βασικές δημόσιες υπηρεσίες που υπάρχουν για την ενίσχυση των απόρων στην πραγματικότητα βλάπτουν τις προοπτικές της χώρας για μια επιτυχημένη προσαρμογή.
Γιατί τότε υπάρχουν οι απαιτήσεις για ακόμα περισσότερες θυσίες;
Ένας μέρος της εξήγησης είναι ότι στην Ευρώπη, όπως και στην Αμερική πολλοί «Πολύ Σοβαροί Άνθρωποι» έχουν επηρεαστεί από την κουλτούρα της λιτότητας. Από την πίστη ότι οι περικοπές δαπανών και όχι η τεράστια ανεργία αποτελούν τον μεγαλύτερο κίνδυνο επί του παρόντος και ότι η μείωση των ελλειμμάτων με κάποιο τρόπο θα λύσουν το πρόβλημα με τη βοήθεια της επιτυχίας του ιδιωτικού τομέα.
Πέραν αυτού ένα σημαντικό μέρος του πυρήνα της κοινής γνώμης -κυρίως στη Γερμανία- είναι προσκολλημένo σε μια λάθος ανάγνωση της κατάστασης. Μιλήστε με τους γερμανούς αξιωματούχους και η εικόνα που θα αποκομίσετε είναι ότι η κρίση του ευρώ είναι ηθική: μια σειρά από χώρες έζησαν με περισσότερα από όσα είχαν και τώρα θα πρέπει να αντιμετωπίσουν τις αναπόφευκτες συνέπειες. Δεν τους ενδιαφέρει το γεγονός ότι αυτό δεν έχει καμία σχέση με αυτό που συνέβη στην πραγματικότητα -ούτε τους ενδιαφέρει η άβολη αλήθεια ότι οι γερμανικές τράπεζες έπαιξαν μεγάλο ρόλο στο φούσκωμα της φούσκας της οικοδομής στην Ισπανία. Η αμαρτία και η συνέπειές της είναι η δική τους ανάγνωση και επιμένουν σε αυτή.
Ακόμα χειρότερο είναι ότι αυτό πιστεύουν και οι περισσότεροι γερμανοί ψηφοφόροι, αφού αυτό τους έχουν πει οι πολιτικοί τους. Έτσι υπό το φόβο μιας σπασμωδικής κίνησης των ψηφοφόρων που πιστεύουν εσφαλμένως ότι η ανευθυνότητα των κρατών του νότου τους έχει περάσει τη θηλιά στο λαιμό οι γερμανοί πολιτικοί είναι απρόθυμοι να εγκρίνουν μια ουσιαστική επείγουσα δανειοδότηση προς τις Ισπανία και τις άλλες χώρες που αντιμετωπίζουν προβλήματα πριν πρώτα τις τιμωρήσουν.
Φυσικά αυτός δεν είναι ο τρόπος που τα παρουσιάζουν, αλλά αυτή είναι η αλήθεια για τη στάση τους. Και έχει ήδη περάσει ο καιρός που πρέπει να δοθεί ένα τέλος σε αυτή σκληρή ανοησία.
Αν η Γερμανία στα αλήθεια θέλει να σώσει το ευρώ, θα πρέπει να αφήσει την ΕΚΤ να κάνει ότι είναι απαραίτητο για τη σωτηρία των χρεωμένων χωρών και θα πρέπει να το κάνει αυτό χωρίς να απαιτεί άλλες ανούσιες θυσίες.
Posts
