Του Γ.ΔΕΛΑΣΤΙΚ*
Δύο αιματηρότατοι και μακρότατοι εμφύλιοι πόλεμοι, ο ένας από το 1955 έως το 1972 και ο άλλος από το 1983 έως το 2005, οι οποίοι στοίχισαν συνολικά πάνω από 2 εκατομμύρια νεκρούς, χρειάστηκαν για να χωριστεί το Σουδάν τελικά σε δύο κράτη. Η μεγαλύτερη χώρα της Αφρικής με έκταση 2,5 εκατομμύρια τετραγωνικά χιλιόμετρα έπαψε να υπάρχει στις 9 Ιουλίου 2011.
Εκείνη την ημέρα αναγνωρίστηκε επισήμως η ανεξαρτησία του Νότιου Σουδάν, με 650.000 τ. χλμ. έκταση και 8,3 εκατομμύρια πληθυσμό. Το Σουδάν «ακρωτηριάστηκε» έτσι στα 1,86 εκατομμύρια τ. χλμ. έκταση, με πληθυσμό 45 εκατομμύρια άτομα.
Οι ειδικοί αναλυτές στα θέματα της Μαύρης Ηπείρου συνειδητοποίησαν αμέσως ότι τα δύο σουδανικά κράτη ήταν υποψήφια θύματα της «αφρικανικής κατάρας»: τα βρετανικής αποικιοκρατικής χάραξης και εν πολλοίς ασαφή και συχνά μη οριοθετημένα εσωτερικά διοικητικά σύνορα του βόρειου και του νότιου τμήματος της χώρας, τα οποία μετατρέπονταν σε διεθνή σύνορα δύο ανεξάρτητων και δη εχθρικών κρατών, προοιωνίζονταν αναπότρεπτες μεθοριακές συγκρούσεις.
Η κατάσταση επιδεινωνόταν από το γεγονός ότι στο κατά πολύ μικρότερο Νότιο Σουδάν περιήλθε ο κύριος όγκος των πλούσιων πετρελαϊκών αποθεμάτων της ενιαίας χώρας. Τα πράγματα μπλέκονταν ακόμη περισσότερο από το γεγονός ότι το Νότιο Σουδάν είναι χώρα χωρίς πρόσβαση στη θάλασσα. Επιπλέον, οι υφιστάμενοι πετρελαιαγωγοί μετέφεραν το πετρέλαιο στα λιμάνια της ενιαίας χώρας που βρίσκονται στον Βορρά - με άλλα λόγια το πετρέλαιο του Νότιου Σουδάν πρέπει σήμερα να εξάγεται μέσω του εδάφους του Σουδάν! Οι προστριβές δεν άργησαν.
Φέτος τον Ιανουάριο το Νότιο Σουδάν σταμάτησε τη διοχέτευση 350.000 βαρελιών πετρελαίου ημερησίως μέσω του σουδανικού εδάφους προς τις διεθνείς αγορές, κατηγορώντας την κυβέρνηση του Χαρτούμ ότι είχε ήδη κλέψει από τα διερχόμενα φορτία πετρέλαιο αξίας 815 εκατομμυρίων δολαρίων!
Ενας ακόμη παράγοντας αποσταθεροποιεί τις σχέσεις των δύο Σουδάν - αυτή τη φορά με διεθνή γεωπολιτική σημασία. Οσο το Σουδάν ήταν ενιαίο, πολύ από το πετρέλαιό του πήγαινε στην Κίνα. Το Νότιο Σουδάν όμως, το οποίο δημιουργήθηκε με τη βοήθεια των ΗΠΑ, ανήκει στην αμερικανική σφαίρα επιρροής και διοχετεύει τώρα το πετρέλαιό του προς αγορές που του υποδεικνύει η Ουάσιγκτον.
Αποθρασυμένη μάλιστα η ηγεσία του Νότιου Σουδάν από την αμερικανική στήριξη, προχωρεί σε στρατιωτικές επιδρομές κατάληψης πετρελαιοφόρων περιοχών που βρίσκονται στο έδαφος του Σουδάν, όπως έκανε π.χ. στα τέλη Μαρτίου, καταλαμβάνοντας μια εξαιρετικής σημασίας πετρελαιοπηγή στο Χεγκλίγκ. Το ενδιαφέρον έγκειται στο ότι αυτή η περιοχή υποτίθεται ότι δεν συγκαταλεγόταν στις διαφιλονικούμενες, ανήκε καθαρά στο Σουδάν.
Πέρυσι ακόμη εθεωρείτο ότι η κύρια εστία προστριβών των δύο κρατών θα ήταν η εξαιρετικά πλούσια σε πετρέλαιο περιοχή Αμπιγιεΐ. Αυτή βρίσκεται καθαρά μέσα στα σύνορα του Σουδάν βάσει των εσωτερικών συνόρων που είχαν χαράξει οι Βρετανοί το 1920 και τα οποία διατηρήθηκαν άτυπα, όταν το ενιαίο Σουδάν έγινε ανεξάρτητο κράτος την 1η Ιανουαρίου 1956.
Κατά τη διάρκεια του εμφύλιου πολέμου, όμως, υπήρξε έντονη δραστηριότητα των ανταρτών του Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού των Λαών του Σουδάν, οι οποίοι τώρα ηγούνται του Νότιου Σουδάν, στην περιοχή του Αμπιγιεΐ. Οι αντάρτες αποκατέστησαν δεσμούς με πληθυσμούς της περιοχής, ενώ εχθρικοί πληθυσμοί μετακινήθηκαν.
Η συμφωνία ειρήνευσης προέβλεπε δημοψήφισμα για να αποφασίσουν οι κάτοικοι αν θέλουν να ανήκουν στον Βορρά ή στον Νότο, αλλά μέσα στο κλιμακούμενο συγκρουσιακό κλίμα κανενός είδους λαϊκή διαβούλευση δεν έλαβε χώρα. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι κατά τη διάρκεια του 20ού αιώνα οι κάτοικοι του σημερινού Νότιου Σουδάν υπέστησαν τα πάνδεινα από τους Σουδανούς μουσουλμάνους συμπατριώτες τους του Βορρά, από τους Βρετανούς αποικιοκράτες και από τους Αιγύπτιους, καθώς από το 1899 το Σουδάν βρισκόταν υπό διπλό αποικιακό ζυγό, ουσιαστικά της Βρετανίας, αλλά τυπικά και της Αιγύπτου.
Χριστιανοί και ανιμιστές (ειδωλολάτρες αφρικανικών θρησκειών) οι ίδιοι, οι Νοτιοσουδανοί προσπαθούν σήμερα, με τις πλάτες των ΗΠΑ, να πάρουν ρεβάνς. Η κυβέρνηση της Τζούμπα (έτσι λέγεται η πρωτεύουσα του Νότιου Σουδάν) αμφισβητεί τη χάραξη του... 80% (!) της μεθοριακής γραμμής που χωρίζει τα δύο σουδανικά κράτη.
Αν στην επίσημη αμφισβήτηση των συνόρων προστεθεί και η αγωνία των τοπικών μεθοριακών φυλών για την πρόσβαση στα βοσκοτόπια και στο νερό, από την οποία εξαρτάται η επιβίωσή τους, εύκολα οδηγείται κανείς στο απαισιόδοξο συμπέρασμα ότι θα περάσουν ίσως δεκαετίες μέχρι να ειρηνεύσουν τα σύνορα των δύο Σουδάν.
ΒΡΕΤΑΝΟΙ
Ενα ακόμη έγκλημα των αποικιοκρατών
Ο διαμελισμός του Σουδάν έχει τις ρίζες του στην αποικιακή κυριαρχία της Βρετανίας στη χώρα, η οποία άρχισε το 1899. Οι Αγγλοι ένωσαν το βόρειο τμήμα του Σουδάν (όπου λόγω των υδάτων του Νείλου δημιούργησαν τη μεγαλύτερη αρδευόμενη έκταση του πλανήτη εκείνη την εποχή) με την Αίγυπτο. Αυτή η αποικία έδινε άφθονο βαμβάκι στα βρετανικά κλωστήρια και γέμιζε τα θησαυροφυλάκια του Λονδίνου. Αντιθέτως, το νότιο τμήμα του Σουδάν το θεώρησαν κατοικούμενο από «αγρίους» και περί το 1920 απαγόρευσαν την πρόσβαση των κατοίκων του βόρειου τμήματος του Σουδάν στο νότιο κομμάτι της χώρας τους. Ηθελαν να εμποδίσουν τον εξισλαμισμό των νότιων Σουδανών, τους οποίους παρέδωσαν σε χριστιανούς ιεραποστόλους, δημιουργώντας έτσι δύο εντελώς διαφορετικές χώρες.
*Δημοσιεύθηκε στο "ΕΘΝΟΣ" την Παρασκευή 17/8/2012
Posts
