Του Οδυσσέα Ιωάννου
Η πολιτική του συνέπεια δεν ήταν προσχηματική ούτε όψιμη. Αριστερός. Σταθερά. Δεν ήταν αριστερός της μόδας ούτε κολάκευε κάποιο "εκλογικό" ακροατήριο
Υπάρχει διχογνωμία ως προς τον τρόπο προσέγγισης και τον βαθμό αποδοχής ενός σημαντικού καλλιτέχνη. Οι μεν θέλουν να ταυτίζεται το έργο του με την προσωπικότητά του και τη γενικότερη στάση του στα κοινά και οι δε υποστηρίζουν πως ο καλλιτέχνης κρίνεται αυστηρά μόνο από το έργο του. Και οι δύο έχουν τα δίκια τους.
Έχω κατά καιρούς υποστηρίξει και τις δύο απόψεις, αν και μπατάρω πια κυρίως προς τη δεύτερη, η οποία κάποτε μου φαινόταν απολιτίκ, αλλά τη θεωρώ δικαιότερη. Βέβαια, συνειδητοποίησα πως, όποτε υποστήριζα τη δεύτερη, έπρεπε να μιλήσω για έναν άνθρωπο που με είχε μπερδέψει ή θυμώσει, που δεν “κούμπωναν” τα χνάρια του επάνω στην τέχνη με την περπατησιά του εκτός τέχνης. Όποτε όμως υπάρχει ταύτιση (με βάση το προσωπικό μου “μηχάνημα ταυτοποίησης”) τα πράγματα ήταν σαφώς ευκολότερα. Οι αναγωγές ευθείες και οι εξηγήσεις απλούστερες.
Για τον Δημήτρη Μητροπάνο δεν έχω κανένα μπλέξιμο, κανένα σκοτεινό σημείο. Ενώ θα έπρεπε. Και εξηγούμαι. Δεν τραγούδησε αποκλειστικά το λαϊκό τραγούδι που αγάπησα. Δεν είπε μόνο τον “Άγιο Φεβρουάριο”, τα “Πικροσάββατα” και το “Στου αιώνα την παράγκα”. Τραγούδησε και πολλά λαϊκά ενός άλλου κώδικα, μέσω του οποίου απευθύνθηκε σε άλλους ανθρώπους. Λαϊκούς όμως. Που δεν μπορώ να τους κρίνω και δεν έχω καμία διάθεση να τους υποτιμήσω. Ούτε τραγούδησε μόνο σε καλλιτεχνικούς χώρους, αλλά και σε μεγάλες πίστες με μεγάλα μεροκάματα και λουλούδια και πούρα στα πρώτα τραπέζια. Δεν μπορούσε όμως να κάνει κι αλλιώς και δεν τον χαρακτηρίζει αυτό. Δεν μπορούσε να κάνει αλλιώς γιατί απλά ήταν ένας λαϊκός καλλιτέχνης που τα τελευταία χρόνια είχε γίνει λαϊκό είδωλο.
Όταν είσαι ο Μητροπάνος, κάποια άλλη συμπεριφορά ίσως και να χαρακτηριζόταν σνομπίστικη. Βγήκε να πει τα τραγούδια του στον πολύ κόσμο. Από τα χρόνια που έβγαινε αμούστακος με τον Ζαμπέτα και τον Μπιθικώτση, οι χώροι βέβαια άλλαξαν, όπως και η γενικότερη “χειρονομία” των θαμώνων, αλλά ο Μητροπάνος δεν ευθύνεται γι' αυτό και έπρεπε να πάει εκεί να πει τα τραγούδια του σε όσους τον αγάπησαν. Δεν υπήρχαν μόνο τα πρώτα τραπέζια. Δεν έγινε ό,τι έγινε ούτε από τους νεόπλουτους ούτε από τους πεφωτισμένους Πασόκους.
Ήταν μια παλλόμενη λαϊκή καρδιά που τραγουδούσε λαϊκά τραγούδια. Αυτός είναι και ο λόγος που ο κόσμος και τα media, όταν πήγε να τραγουδήσει με την Πέγκυ Ζήνα, δεν του φέρθηκαν όπως φέρθηκαν στον Νταλάρα όταν βγήκε με τον Ρέμο. Είχε κερδίσει το προνόμιο να τον “συγχωρείς”. Δεν θα καταφέρω να το εξηγήσω αυτό με λόγια, αλλά είμαι σίγουρος πως καταλαβαινόμαστε...
Η πολιτική του συνέπεια δεν ήταν προσχηματική ούτε όψιμη. Αριστερός. Σταθερά. Με λόγο συμπονετικό, πηγαία συναισθηματικό, στις συνεντεύξεις του και στις δημόσιες παρεμβάσεις του, είχε πάντα μια κουβέντα για τον απλό κόσμο που παλεύει και προδίδεται. Δεν ήταν αριστερός της μόδας ούτε κολάκευε κάποιο “εκλογικό” ακροατήριο. Καθαρή η ευαισθησία του και ειλικρινής η ανησυχία του, χωρίς τις προσμίξεις μισόλογων. Δεν κρατούσε ισορροπίες, δεν ήταν των ίσων αποστάσεων. Ήταν με τον κόσμο. Οριστικά.
Το μεγάλο του τρόπαιο, όμως, πέρα από την αγάπη και τον σεβασμό του κόσμου, ήταν η αγάπη και ο σεβασμός σε έναν δύσκολο στίβο, εκείνον των συναδέλφων του. Είχε φίλους. Πάρα πολλούς. Όχι εκείνους που κάνει ο μετριοπαθής και το “καλό” παιδί, αλλά εκείνους που κάνει ο καθαρός και ο ντόμπρος. Ο Μητροπάνος ήταν ο τελευταίος μεγάλος λαϊκός. Μαζί του φεύγει μια εποχή που χαρακτηρίστηκε από το ισχυρό συλλογικό ένστικτο και τα μεγάλα οράματα. Σε καιρούς τόσο σύνθετους και με τέτοιο ιδεολογικό και κοινωνικό κατακερματισμό, η παρακαταθήκη του είναι να ξαναβρούμε τις συντεταγμένες μας. Τις αναφορές μας. Τη συναισθηματική προσέγγιση του κόσμου, η οποία λοιδορήθηκε και συκοφαντήθηκε από τους ορθολογιστές του νεοφιλελευθερισμού.
Όπως ακριβώς αυθαιρέτησε και ο Αντώνης Σαμαράς στο συλλυπητήριο μήνυμά του για τον θάνατο του Μητροπάνου, που τον παρουσίασε σαν τον τραγουδιστή που τραγούδησε για τη Μακεδονία μας (!), για τις αλησμόνητες πατρίδες (!!) και για τον Σολωμό Σολωμού. Κανένας από το επιτελείο του δεν του ψιθύρισε πως το “Πάντα γελαστοί” ο Άλκης Αλκαίος, πέρα από τον Σολωμού και τον Ισαάκ, το είχε αφιερώσει και στον Χριστόφορο Μαρίνο. Αυτό θα μπέρδευε λίγο τα πράγματα...
Posts
