Αποτελεί κοινή πεποίθηση ότι η ελληνική κυβέρνηση ζητά ειδική μεταχείριση σε σχέση με άλλα μέλη της Ευρωζώνης που βρίσκονται σε δυσχερή θέση. Δεν είναι όμως αλήθεια: αυτό που ζητάμε είναι ισότιμη μεταχείριση.
Από το ξεκίνημα της κρίσης, η οικονομία μας έχει συρρικνωθεί κατά 26%, η ανεργία ανήλθε από το 8 στο 26% και οι μισθοί μειώθηκαν κατά 33%. Πρόκειται για τα χειρότερα οικονομικά αποτελέσματα που έχουν σημειωθεί σε οποιαδήποτε χώρα από τη δεκαετία του 1930, τα οποία είναι φυσικά πολύ χειρότερα από αυτά που προβλέπονταν στα δύο προγράμματα προσαρμογής της ελληνικής οικονομίας. Αυτός είναι ο λόγος που η ελληνική κυβέρνηση ασκεί δριμεία κριτική σε αυτά τα προγράμματα.
Η δημοσιονομική μας προσαρμογή υπήρξε πολύ μεγαλύτερη από άλλων χωρών. Από το 2009, έχουν εφαρμοστεί περικοπές δημοσίων δαπανών και αυξήσεις φόρων που ανέρχονται στο 45% του διαθέσιμου εισοδήματος των ελληνικών νοικοκυριών. Στην Πορτογαλία, ο αντίστοιχος δείκτης ήταν 20%. Στην Ιταλία και την Ιρλανδία, 15%.
Και όχι μόνο ήταν μεγαλύτερα τα δημοσιονομικά μεγέθη, αλλά για κάθε ποσοστιαία μονάδα σταθεροποίησης, η ελληνική οικονομία συρρικνωνόταν περισσότερο από τις άλλες. Αυτό οφείλεται στο ότι είναι πιο κλειστή οικονομία˙ η μείωση της ζήτησης έχει μεγαλύτερο αντίκτυπο στα εγχώρια προϊόντα παρά στα εισαγόμενα. Τα διαδοχικά κύματα μέτρων λιτότητας επέτειναν τη συρρίκνωση του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος, κάτι που αύξανε διαρκώς τον λόγο του χρέους προς το ΑΕΠ, καθιστώντας τη δυναμική του χρέους μη διαχειρίσιμη. Η Ελλάδα δανείζεται ολοένα και περισσότερο για να αποπληρώσει παλιότερα δάνεια.
Εισήλθαμε στην κρίση με μεγάλο εξωτερικό έλλειμμα. Με τον πληθωρισμό κοντά στο μηδέν, οι περικοπές των σχετικών τιμών που απαιτούνταν για να αυξηθεί η ανταγωνιστικότητα πληρώθηκαν πολύ ακριβά από τις πιεσμένες χώρες της ευρωζώνης. Η παραγωγή έπρεπε να συρρικνωθεί, κι αυτό έφερε αποπληθωρισμό και επιδείνωσε τη δυναμική του χρέους. Τα μεγάλα χρέη δύσκολα σταθεροποιούνται όταν ο αποπληθωρισμός αυξάνει την πραγματική αξία του χρέους. Στη δεκαετία του 1920, το Ηνωμένο Βασίλειο σημείωνε μεγάλα δημοσιονομικά πλεονάσματα, αλλά ο αποπληθωρισμός αύξανε τον λόγο του χρέους προς το ΑΕΠ.
Κι ενώ η κρίση έκανε τα πράγματα χειρότερα για την Ελλάδα και κάποιες άλλες χώρες, είχε αθέλητες –αλλά θετικές– συνέπειες για τις χώρες του «πυρήνα» της Ευρωζώνης. Η Γερμανία και κάποιες άλλες χώρες επωφελήθηκαν από τις ισοτιμίες και τα επιτόκια του ευρώ που είναι σε πολύ χαμηλότερα επίπεδα από ό,τι αν είχαν δικά τους νομίσματα.
Το πρόγραμμα αγοράς καλυμμένων ομολογιών της ΕΚΤ σκόπευε να μειώσει το κόστος δανεισμού των πιεσμένων χωρών αγοράζοντας κρατικό τους χρέος. Επίσης, ουσιαστικά εκμηδένισε το ελληνικό χρέος που διακρατούσαν οι τράπεζες του πυρήνα. Αντίθετα, οι ελληνικές τράπεζες συνέχισαν να διακρατούν μεγάλο μέρος του χρέους αυτού και για το κόστος της αναδιάρθωσής του κλήθηκε να πληρώσει ο Έλληνας φορολογούμενος.
Οι κεφαλαιακές ροές από τις πιεσμένες χώρες στράγγιζαν τη ρευστότητα από τις τράπεζές τους, τη στιγμή που αύξαναν τις δυνατότητες δανεισμού των τραπεζών του πυρήνα. Επιπλέον, η μαζική έξοδος εξειδικευμένων εργαζομένων μείωσε το παραγωγικό δυναμικό των πιεσμένων χωρών, με αποτελέσματα που θα χρειαστεί μια γενιά ή και περισσότερο για να αντιστραφούν.
Οι εμπνευστές του ευρώ οραματίστηκαν μια νομισματική ένωση που θα έμοιαζε με τον κλασικό Χρυσό Κανόνα, όπου οι προσαρμογές μεταξύ των χωρών με εξωτερικά πλεονάσματα και εκείνων με εξωτερικά ελλείμματα θα ήταν συμμετρικές. Στο πραγματικό ευρώ, το βάρος της προσαρμογής πέφτει εξ ολοκλήρου στις ελλειμματικές χώρες. Μεταξύ του 2008 και του 2014, τα εξωτερικά ισοζύγια των πιεσμένων χωρών μεταβλήθηκαν βιαίως από πολύ ελλειμματικά σε πλεονασματικά. Τα εξωτερικά πλεονάσματα των χωρών του πυρήνα έμειναν όμως αμετάβλητα.
Το αποτέλεσμα όλων αυτών είναι ότι η Ελλάδα βρίσκεται σε μια θέση που μοιάζει με του Σίσσυφου –του μυθικού ήρωα που καταδικάστηκε να σπρώχνει έναν ογκόλιθο στην κορυφή ενός λόφου, μόνο και μόνο για να τον βλέπει να κατρακυλάει πάλι κάτω. Οι Έλληνες υπέφεραν από τη λιτότητα που επιβλήθηκε πολύ περισσότερο από όσο περίμενε ο οποιοσδήποτε. Πολλοί από τους νέους που είναι σήμερα άνεργοι σε ποσοστό 60% θα καταχωρηθούν μια μέρα ως μακροχρόνια άνεργοι. Κινδυνεύουμε να καταδικάσουμε μια ολόκληρη γενιά σε ένα μέλλον χωρίς ελπίδα. Για να αποφευχθεί αυτό, ζητάμε από τους εταίρους μας στην Ευρωζώνη να συμπεριφερθούν στην Ελλάδα ως ισότιμο μέλος και να τη βοηθήσουν να ξεφύγει από τη μοίρα του Σίσσυφου.
Πηγή: Financial Times
Mετάφραση: Δημήτρης Ιωάννου
Mετάφραση: Δημήτρης Ιωάννου
Posts
